วันอาทิตย์ที่ 23 มกราคม พ.ศ. 2554

mpemba effect

ปรากฏการณ์ของอิทธิพลเพ็มบ้า (Mpemba Effect)

เรื่องของปรากฏการณ์ของอิทธิพลเพ็มบ้า(Mpemba effect)นี้  เป็นเรื่องเล่าที่มาจากเรื่องจริงของเด็กชาวอัฟริกันคนหนึ่งที่ชื่อ เออราสโต้ เพ็มบ้า (Erasto Mpemba) นักเรียนมัธยมในประเทศแทนซาเนีย โดยเป็นเรื่องของสิ่งที่เขาสังเกตพบเมื่อปี พ.ศ. 2506 ซึ่งในขณะนั้นเขากำลังร่วมแข่งขันทำโครงงานของโรงเรียนในเรื่องการทำไอศครีม  ซึ่งสิ่งที่เขาต้องทำตามที่ได้เรียนรู้มาก็คือ ต้มนมและส่วนผสมจนเดือด แล้วก็ปล่อยไว้จนเย็น ก่อนที่จะนำนมนั้นใส่เข้าไปในตู้เย็น   แต่อาจจะด้วยเพราะกลัวว่าจะแพ้เพราะทำได้ช้ากว่าคนอื่นๆ เขาจึงเลือกที่จะเอาส่วนผสมที่ได้จากการต้มเข้าตู้เย็นทันทีในขณะที่ส่วนผสมนั้นยังร้อนอยู่   และแล้วเขาก็พบว่าส่วนผสมที่ยังร้อนอยู่นั้นกลับแข็งตัวก่อนส่วนผสมอื่นๆ ซึ่งปล่อยให้เย็นก่อนที่จะเขาใส่เข้าไปในตู้เย็น

ตั้งแต่นั้น ก็มีคนอื่นๆ ได้อ้างว่าพบปรากฏการณ์เช่นเดียวกันนี้ โดยได้เรียกปรากฏการณ์เหล่านี้ว่า ปรากฏการณ์ของอิทธิพลเพ็มบ้า(Mpemba effect)  ซึ่งนักวิทยาศาสตร์หลายคนพบว่าเป็นเรื่องยากที่จะยอมรับปรากฏการณ์ที่ดูเหมือนจะขัดกับความรู้สึกเช่นนั้น  และคิดว่าถึงแม้ Mpemba effect จะเป็นจริง นั่นคือ บางบางทีน้ำร้อนสามารถเยือกแข็งได้เร็วกว่าน้ำเย็น   แต่ก็ไม่ชัดเจนว่าคำอธิบายที่มีขึ้นจะให้ความกระจ่างชัด ซึ่งคำอธิบายดัวกล่าวเหมือนจะไม่ได้ช่วยอะไรเลย    หลังการค้นพบของเขาสองสามปี  ในขณะที่เออราสโต้ เพ็มบ้า ได้เรียนเรื่องกฎการเย็นตัวของ Newton และเขาได้ถามครูของเขาว่า กฎนี้จะสอดรับกับการสังเกตที่เขาพบได้อย่างไร   ครูของเขาตอบว่า “สิ่งที่ครูจะพูดได้ก็คือ นั่นเป็นฟิสิกส์ของ เพ็มบ้า ไม่ใช่ฟิสิกส์ที่เป็นสากล”

จริงๆ แล้วมีนักวิทยาศาสตร์หลายคนต่างอ้างว่าน้ำร้อนเยือกแข็งเร็วกว่าน้ำเย็น หรือน้ำที่อุ่นเล็กน้อยจะเยือกแข็งตัวได้ง่ายกว่าน้ำที่ค่อนข้างเย็น   และน้ำจะมีความหนาแน่นที่สุด ณ อุณหภูมิ 4 องศาเซลเซียส   ซึ่งการศึกษาเหล่านี้บอกให้เรารู้ว่า “น้ำที่ถูกทำให้ร้อนและคงความร้อนนั้นไว้มานานจะเยือกแข็งเร็วกว่าน้ำแบบอื่น”   จากความรู้นี้ บางคนอาจคุ้นเคยอยู่แล้วในภูมิปัญญาชาวบ้าน เช่น ในต่างประเทศที่มีหิมะตก มีคนพูดไว้ว่าไม่ควรล้างรถด้วยน้ำร้อนในฤดูหนาวที่หิมะตก เพราะมันจะแข็งตัวเร็วกว่าน้ำเย็น หรือ ลานสเก็ตควรทำโดยการราดด้วยน้ำร้อนเพราะมันจะเยือกแข็งได้เร็วกว่า

ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น